رژیم غذایی مدیترانه‌ای
غذاهای ترک ذاتاً سالم و کاملاً مناسب فصل هستند و بیشتر آنها با استفاده از مقادیر زیادی محصولات تازه آماده می‌شوند.
طعم دهنده‌ها و ادویه‌هایی که به غذاهای محلی ترک اضافه می‌شوند نه تنها باعث خوشمزه شدن غذا می‌شوند، بلکه از خاصیت آنتی اکسیدانی نیز برخوردار هستند و در کاهش کلسترول، از بین بردن سموم و تقویت ایمنی بدن مفید هستند.
مشخصه اصلی آشپزی مدیترانه‌ای این است که در تهیه آن از مواد تازه محلی استفاده می‌شود، در نتیجه غذاهای درست شده در حالی که حس سیری ایجاد می‌کند، خیلی سنگین نیست و طعمی عالی دارد. در این محیط حاصلخیز، مجموعه ای گوناگون از محصولات گیاهی باکیفیت و نیز روغن زیتون مرغوب و انواع ادویه‌ها تولید می‌شود. همه این‌ها به وجود یک رژیم غذایی سالم و متنوع کمک می‌کنند. نوع ادویه‌ها و روغن زیتون از شهری به شهر دیگر متفاوت است.
ترکیه علاوه بر دارا بودن مجموعه‌ای غنی از غذاهای محلی که با ماهی و گوشت طبخ می‌شود، غذاهای متعدد دیگری نیز دارد که با سبزیجات و محصولات محلی مناطق حاصلخیز سواحل اژه و مدیترانه آماده می‌شود. بیشتر آنها قبل از خوردن غذای اصلی، به عنوان پیش غذا سرو می‌شوند. در زبان ترکی به این پیش غذاها یا وعده‌های جانبی در حالت کلی مزه گفته می‌شود.
این پیش‌غذاها به طور سنتی در وسط میز چیده می‌شود و افراد در حالی که نوشیدنی الکلی محبوب ترکیه یعنی راکی می‌نوشند، به آرامی از این پیش‌غذاها به عنوان مزه استفاده می‌کنند.
برخی از نمونه های معروف مزه عبارتند از:
- سالاد بادمجان کبابی (پاتلیجان سالاتاسی)
- دلمه برگ مو (دُلما)
- سالاد فلفل تند (آجیلی اِزمه)
- کنگر فرنگی (اِنگینار)
- بلغور همراه با ماست و ادویه (هایداری)
گیاهان دارویی
آناتولی خانه برخی گیاهان جالب توجه است. این گیاهان تنها در اطراف دریای اژه می‌رویند که از طعم متمایز آنها در پخت غذاهای محلی استفاده می‌شود. ادعا می شود که بعضی از آنها خواص دارویی دارند.
پنیرک
پنیرک که به طور طبیعی در سراسر ترکیه و منطقه اژه می‌روید، بخشی از خانواده بزرگ گیاهان پنیرکیان است که شامل پنبه، بامیه و گیاه خارپشت می‌شود. این گیاه خوراکی است و اغلب در روغن زیتون طبخ می‌شود. اعتقاد بر این است که برگ‌های این گیاه خاصیت دارویی دارند و به عنوان ضماد برای کاهش التهاب استفاده می‌شوند. گفته می‌شود که این برگ‌ها به ویژه برای بیرون کشیدن جوش و کیست از پوست بسیار مفید هستند.
چمن عروس - رازیانه
رازیانه در نگاه اول شبیه شوید است اما مزه‌ای کاملا متفاوت دارد. دانه، برگ و ساقه رازیانه در آشپزی به کار می رود. این گیاه مانند بسیاری از دیگر گیاهان وحشی دریای اژه بیشتر از طریق تفت داده شدن با روغن زیتون و پیاز پخته می‌شود. این گیاه را معمولاً با گوشت بره می‌پزند و یا در پخت بؤرِک از آن استفاده می‌کنند.
برگ تربچه
برگ های تربچه پر از طعم و مزه و سرشار از ویتامین و آنتی اکسیدان است؛ بنابراین بهتر است که هرچه بیشتر از آنها استفاده شود. برگ تربچه، یا به صورت نیم پز در سالادی همراه با سیر و ماست و یا پخته شده به همراه تخم مرغ، در سراسر اژه مورد استفاده قرار می‌گیرد. مردم محلی معتقدند که برگ تربچه برای سلامت کلیه و عملکرد کبد و نیز درمان روماتیسم، آسم و مشکلات تنفسی مفید است - چرا این پیش فرض‌ها را آزمایش نکنید؟
قلیا – کاکله
قلیا یا کاکله به صورت گسترده ای در کلیه سواحل ترکیه یافت می‌شود. این گیاه ساحلی خوشمزه را می‌توان به عنوان مزه نوش جان کرد که به سادگی در روغن زیتون با آبلیموی تازه پخته می‌شود – هیچ غذای دیگری در تابستان به اندازه این غذا وسوسه انگیز نیست؟ قلیا سرشار از ید است که این ماده معدنی برای سلامت تیروئید ضروری است.
خار مقدس
این گیاه که به خار خالدار نیز معروف است و معمولا در ماه ژانویه رشد می‌کند. این گیاه را می‌توان در سالاد استفاده کرد، با گوشت پخت یا به سادگی در روغن زیتون پخته و به تنهایی مصرف کرد. گوشت بره همراه با گیاه خار مقدس غذایی است که در سراسر ترکیه به طور گسترده ای آماده می‌شود. مردم محلی معتقدند که خار مقدس می تواند به رفع مشکلات کلیه و هضم غذا کمک کند.
ترشک سبز
ترشک سبز یک گیاه یا سبزی سم زدا با طعمی ترش است. این گیاهی مقوی علاوه بر کلسیم، پتاسیم، منیزیم و فسفر، دارای مقادیر زیادی ویتامین آ و سی نیز می‌باشد. برگ‌های این گیاه به طور سنتی مانند چای دم شده و به منظور کاهش تب و التهاب استفاده می‌شود و یا آب برگ‌ها و ساقه‌های گیاه گرفته شده و نوشیده می‌شود و گفته می‌شود که به عنوان تمیزکننده کلیه و ادرارآور عمل می‌کند.
رادیکا – قاصدک
قاصدک به دلیل مفید بودن برای سلامتی و خواص دارویی آن بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. برگ‌های آن را می‌توان به صورت خام، پخته، خشک یا دم کشیده مصرف کرد. برگ قاصدک شبیه برگ خردل است و می‌تواند به صورت مشابهی مورد استفاده گیرد. برگ‌های جوان و جوانه‌ها معمولاً به صورت خام خورده می شوند و هرچند کمی تلخ هستند، اما افزودنی خوشمزه‌ای به سوپ و سالاد هستند. برگ‌ها و ساقه‌ها سرشار از ویتامین های A و C بوده و دارای مقادیر زیادی آهن، کلسیم و پتاسیم هستند.
گزنه
گزنه که در ترکیه با نام‌های ایسیرگان، دالاغان یا دالان نیز شناخته می شود، یکی از قدیمی‌ترین گیاهان است. برگ و ریشه‌های گزنه قرن‌ها در پخت و پز و نیز روش درمان هومیوپاتی مورد استفاده قرار گرفته و کاربردهای گوناگونی دارد. افرادی که با این گیاه کار می‌کنند باید حتما از دستکش استفاده کنند، زیرا برگ‌های آن دارای تیغ‌های ریزی هستند که نوعی مکانیزم دفاعی این گیاه محسوب می‌شود. مردم غالباً با این برگ‌ها چای دم کرده و می‌نوشند و معتقدند که این چای برای عفونت‌های ریوی، سرماخوردگی، دستگاه گوارش و حتی سرخک مفید است.
